9 Haziran 2021 tarihinde yayımlanan resmi gazete ile yürürlüğe giren 7326 sayılı yeni vergi affı kanunu ile; vergi ve sigorta prim borçları yapılandırması, matrah ve vergi artırımı, İşletme kayıtlarının düzeltilmesi gibi, vergi mükelleflerini yakından ilgilendiren bir çok düzenleme yapılmıştır.
Matrah ve vergi artırımı imkanı da getirilerek; geçmiş vergilendirme dönemleri ile ilgili olası risklerin ortadan kaldırılması, işletme kayıtlarının fiili durumlarına uygun hale getirilerek, işletmelerin bilançolarında yer alan gayrimenkuller ile amortismana tabi demirbaşları için yeniden değerleme yapma imkânı sağlanarak bu kıymetlerin bilançolarda güncel değerleriyle yer alması sağlanmıştır.
Dava aşamasında ya da inceleme ve takdir işlemleri devam eden alacaklar için de yapılandırma imkânı getirilmiştir.
Yeni Vergi Affı Kanunu Kapsamı
Yapılandırma kapsamına giren alacaklar; alacaklı idare, alacak türü ve alacağın dönemi aşağıdaki sıraladığımız şekilde belirtilmiştir.
Yapılandırmaya konu alacakların ait olduğu kurumlar;
- Hazine ve Maliye Bakanlığı,
- Ticaret Bakanlığı,
- Sosyal Güvenlik Kurumu,
- İl Özel İdareleri,
- Belediyeler,
- Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı.
Yapılandırmaya konu alacaklar;
30 Nisan 2021 tarihinden önceki dönemlere ait vergiler, vergi cezaları, idari para cezaları (düzenleyici ve denetleyici kurumlarca verilen idari para cezaları, Covid-19 ile mücadele kapsamında verilen idari para cezaları ile tütün ve tütün mamulleri kullanımından kaynaklanan idari para cezaları hariç), gümrük vergileri ve idari para cezaları, SGK ve Bağkur primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve bunlara ait gecikme zamları kapsama alınmıştır.
Matrah ve Vergi Artırımı
Gelir, Kurumlar ve Katma Değer Vergisi ve Stopaj yönünden matrah ve vergi
artırımının 31 Ağustos 2021 tarihine kadar yapılması gerekmektedir. Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefleri, yıllık beyannamelerinde beyan ettikleri matrahlarını, aşağıdaki tablolarda belirlenen ilgili yıllardaki matrah artırım oranlarından az olmamak üzere artıracaklardır.
Beyanname veren ancak zarar nedeniyle matrah ve vergi beyan etmeyen ya da ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar, hiç şirketi olmayanlar, da dâhil olmak üzere hiç beyanname vermemiş olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri de matrah ve vergi artırımı yapabileceklerdir.
Matrah ve vergi artırımının 31 Ağustos 2021 tarihine kadar yapılması gerekmektedir. Hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergilerinin, peşin veya taksitli ise ilk taksiti 31 Ağustos 2021 tarihine kadar ödenmeli, sonraki taksitler ise ikişer aylık dönemler halinde azami altı eşit taksitte ödenmelidir. Bu vergilerin ödenmemesi hâlinde matrah artırımı hiç yapılmamış sayılacaktır.
Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı
Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarını artırarak belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesine ilişkin olarak daha sonra başka bir tarhiyat yapılmaz.
Artırılan matrahlar, %20 oranında vergilendirilir ve üzerinden ayrıca herhangi bir vergi alınmaz. Ancak gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş olmaları şartıyla artırılan matrahları %15 oranında vergilendirilir.
Artırılan matrah tutarları kanunda belirtilen asgari matrah tutarlarından düşük olmayacaktır.
| Dönem | Matrah Artırım Oranı | Şahıs Şirketleri (Gelir Vergisi) Asgari Artırım Tutarı | Bilanço Usulü Şahıs Şirketleri Serbest Meslek Erbapları (Gelir Vergisi) Asgari Artırım Tutarı | Sermaye Şirketleri (Kurumlar Vergisi) Asgari Artırım Tutarı |
| 2016 | %35 | 31.900 | 47.000 | 94.000 |
| 2017 | %30 | 33.200 | 49.800 | 99.600 |
| 2018 | %25 | 35.250 | 52.900 | 105.800 |
| 2019 | %20 | 37.500 | 56.200 | 112.400 |
| 2020 | %15 | 42.500 | 63.700 | 127.500 |
Daha iyi anlaşılması açısından örneklendirmek gerekirse:
Örnek 1:
Daha önce 2019 yılında faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesine hiç bildirmeyen bir mükellef; tablodaki 2019 yılı şahıs şirketleri (Gelir Vergisi) asgari artırım tutarı olan 37.500 TL üzerinden %20 oranına tekabül eden 7.500 TL gelir vergisi ödeyecektir.
Örnek 2:
2018 yılında mükellefiyeti devam eden ve ilgili yıla ait gelir vergisi beyannamesini süresinde vermiş, ancak süresinde vergisini ödememiş olan mükellefin vergi matrahının 165.000 TL olduğunu varsayalım, yapılacak hesaplama şu şekilde olacaktır;
165.000 TL X %25 (Tablodaki 2018 yılı matrah artırım oranı) = 41.250 (Artırılacak matrah)
41.250 TL X 20% (Ödenmesi gereken gelir vergisi oranı) = 8.250 (Ödenecek vergi)
Örnek 3:
2018 yılında mükellefiyeti devam eden ve ilgili yıla ait gelir vergisi beyannamesini süresinde vermiş ve vergisini süresinde ödemiş olduğunu, mükellefin vergi matrahının 45.000 TL olduğunu varsayalım, yapılacak hesaplama şu şekilde olacaktır;
45.000 TL X %25 (Tablodaki 2018 yılı matrah artırım oranı) = 11.250 (Artırılacak matrah)
11.250 TL olarak hesaplanan artırılması gereken matrah tablodaki asgari matrah artırım tutarından az olduğu için, tablodaki tutar dikkate alınacaktır.
35.250 X %15 (Ödenmesi gereken gelir vergisi oranı) = 5.287,50 (Ödenecek vergi)
Katma Değer Vergisi Artırımı
Katma Değer Vergisi (KDV) mükelleflerinin vergi artırımında bulunmaları halinde, artırımda bulundukları dönemler için haklarında KDV yönünden vergi incelemesine muhatap tutulmamaları imkânı sağlanmaktadır. Artırıma esas alınan tutar, yıl içinde verilen KDV beyannamelerinde gösterilen “hesaplanan katma değer vergisi”nin yıllık toplamıdır. Hesaplanan KDV, indirimlerden önceki vergi tutarıdır.
Her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki hesaplanan KDV yıllık toplamı üzerinden;
- 2016 yılı için %3
- 2017 yılı için %3
- 2018 yılı için %2,5
- 2019 yılı için %2
- 2020 yılı için %2
oranından az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak 31 Ağustos 2021 tarihine kadar beyan edilecektir.
Hiç beyanname verilmemiş olması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şarttır. Artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle faydalanılabilecektir.
Ücret Ödemelerine İlişkin Stopaj Artırımı
Matrah artırımını kanunda belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde, kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle stopaj vergisi incelemesi yapılmaz.
Her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden;
- 2016 yılı için %6
- 2017 yılı için %5
- 2018 yılı için %4
- 2019 yılı için %3
- 2020 yılı için %2
oranlarından az olmamak üzere hesaplanacak gelir vergisini, 31 Ağustos 2021 tarihine kadar beyan ederek ödemeleri gerekmektedir.
İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi İşlemleri
İşletmede mevcut olduğu hâlde kayıtlarda yer almayan ticari mal, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan ticari mal, kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanına ilişkin düzenleme yer aldığı hususu belirtilmiştir.
Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31 Aralık 2020 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31 Ağustos 2021 tarihine kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.
Beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenir.
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca (Esnaf veya Ticaret Odaları) tespit edilecek rayiç bedel ile 31 Ağustos 2021 tarihine kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilirler. Bildirime dâhil edilen kıymetler için amortisman ayrılmaz.
Bu kanun uyarınca beyan edilen; genel orana tabi (%18) makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden %10 oranı, indirimli orana tabi (%8, %1) diğer makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan KDV’den indirilemez. Ticari mal (emtia) üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir.
Vergi Affı Başvuru ve Ödemesi
31 Ağustos 2021 tarihine kadar ilgili kuruma dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir. İnteraktif vergi dairesi veya e-bildirge sistemi üzerinden de başvuru yapılabilecektir. Matrah artırımı işlemleri için e-beyanname sistemi üzerinden ilgili beyannamelerin düzenlenmesi gerekmektedir.
Vergi Borçları ile alakalı olan yapılandırmanın ilk taksit ödemeleri 30 Eylül 2021 tarihine kadar, Sosyal Güvenlik Kurumu taksit ödemeleri 31 Ekim 2021 tarihine kadar, sonraki ödemeler ise bu tarihleri takip eden ikişer aylık dönemler hâlinde en fazla 18 eşit taksit şeklinde ödenecektir.
Taksitle ödemeyi tercih edenler için ödenecek tutarların üzerine; altı taksit için 1.09, dokuz taksit için 1.135, oniki taksit için 1.18, onsekiz taksit için 1.27 oranında katsayı eklenecektir. Peşin ödemeler için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarlarda indirimler yapılacaktır.
*7326 Sayılı Vergi Affı Kanunu başvuru ve ödeme süreleri 4420 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 1 ay süreyle uzatılmıştır.
Mükellef ile Vergi Sürecini Kolayca Yönetin!
Şirket kuruluşunuzun, e-Dönüşüm süreçlerinizin ve vergiye konu olan tüm dokümanlarınızın takibini tek bir platformdan online olarak yapabilirsiniz. Mükellef, mali müşavirler ve mükelleflerin, tüm süreçlerini tek bir noktadan takip edebileceği ortak bir platform sağlar. Daha detaylı bilgi almak için tıklayınız.
