Ticari faaliyetler sebebiyle kişilerin vatandaşı olduğu ülkeden farklı bir ülkede bulunması ve burada kazanç elde etmesi durumunda, iki ülkeye birden vergi ödeme zorunluluğu bulunabilmektedir. Bu durum, kazanç sağlayan kişiler için önemli ölçüde vergi sorumluluğuna sebep olur. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları tam da bu noktada oldukça önemlidir. Peki, çifte vergilendirme nedir? Türkiye ile yapılan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları nelerdir?
İçindekiler
Çifte Vergilendirme Nedir?
Çifte vergilendirme, vergiye konu olan gelirin birden fazla ülkede vergilendirilmesi halinde ortaya çıkan bir durumdur. Aynı gelir hem elde edildiği ülkede hem de geliri elde edenin yerleşik olduğu ülkede vergilendirilir. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları ile ülkeler bu sorunu ortadan kaldırmayı amaçlar.
Yurt dışında bulunan pek çok Türk vatandaşı, farklı ülkelerde oturma izni alarak yaşamakta ve çalışmaktadır. Bu vatandaşların hem bulundukları ülkede hem de Türkiye’de gelir elde etmeleri halinde, bu gelirlere dair mükerrer vergi ödemesi yapmamaları için çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları hükümlerinden faydalanmaları gerekir. Bu kişilere Türkiye’de yaşarken yurt dışında şirket kurup ticari faaliyet gösteren ve gelir elde eden kişilerde dahildir. Türkiye pek çok ülke ile bu anlaşmayı sağlamıştır. ABD, Almanya, Estonya, İngiltere ve Hollanda bunlardan bazılarıdır.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarında Gelir Unsurları Nelerdir?
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarına konu olan gelir unsurları aşağıdaki gibidir:
- Ticari kazançlar,
- Temettü gelirleri,
- Gayrimenkul varlıklarından elde edilen gelirler,
- Uluslararası taşımacılık yoluyla sağlanan gelirler,
- Faiz gelirleri,
- Ücret gelirleri,
- Gayri maddi hak gelirleri,
- Serbest meslek faaliyetleri sonucu elde edilen kazançlar,
- Sermaye değer artış kazançları,
- Sanatçı ve sporcu gelirleri,
- Şirket bünyesinde bulunan yönetim kurulu üyelerinin gelirleri,
- Özel sektör çalışanlarının emekli aylıkları,
- Kamuda çalışanların ücret gelirleri ve emekli maaşları,
- Öğrenci ve öğretmenlerin sağladıkları gelirler,
- Diğer gelirler.
Türkiye’de Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları
Türkiye çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasını ilk kez 03.11.1970 tarihinde Avusturya ile yapmıştır. Bu anlaşma hala yürürlükte olup Gelir İdaresi Başkanlığı resmi web sitesi üzerinden görüntülenebilmektedir. Bugüne kadar Türkiye ile 89 ülke arasında çifte vergilendirme üzerine anlaşma sağlanmıştır. Bu anlaşmalar genel olarak gelir ve servetten elde edilen gelirleri kapsamakla birlikte, bazı anlaşmalar vergi kaçakçılığı ve bilgi değişimine ilişkin hükümler du bulunur.
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları OECD ve BM modeli olarak 2’ye ayrılır. OECD modeli, genellikle vergilendirme yetkisinin mükellefin yerleşim yeri olan ülkeye ait olduğunu kabul eder. BM modelinde ise kaynak ülkenin vergilendirme yetkisine vurgu yapılır.
Türkiye’de, gelişmiş ülkeler ile yapılan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları Birleşmiş Milletler modeline göre düzenlenirken, gelişmekte olan ülkelerle yapılan anlaşmalar OECD modeline göre yapılır. Türkiye ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması yapan bazı ülkeler şunlardır:
1) ABD ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
ABD ile yapılan bu anlaşma, taraflardan birinin veya her ikisinin mukimi olan kişiler için uygulanır. Anlaşmanın uygulanacağı vergiler Türkiye’de gelir vergisi, kurumlar vergisi ve bunlar üzerinden alınan fon payıdır. ABD’de ise federal gelir vergileri ve özel vakıflarla ilgili özel vergilerdir. ABD ile yapılan bu anlaşmanın detaylarını incelemek için tıklayın.
2) Almanya ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
Almanya ile yapılan anlaşma Türkiye’de, Almanya’da ya da her iki ülkede yerleşik olanlar için uygulanır. Anlaşmanın uygulanacağı vergiler Türkiye için gelir ve kurumlar vergisi; Almanya için gelir vergisi, kurumlar vergisi, ticaret vergisi ve bunların üzerinden alınan ek vergilerdir. Almanya ile yapılan bu anlaşmanın detayları için tıklayın.
3) Estonya ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
Estonya ile yapılan anlaşma, akit devlet ya da mahalli idareleri tarafından gelir üzerinden alınan vergilere uygulanır. Menkul ve gayrimenkul varlıkların devrinden elde edilen kazançlar dahil olacak şekilde, toplam gelir ya da gelir unsurları üzerinden alınan vergilerin tümü, gelirden alınan vergiler olarak değerlendirilir. Bu anlaşmaya konu olan vergiler Türkiye için gelir vergisi, kurumlar vergisi ve bu vergiler üzerinden alınan fon payıdır. Estonya için anlaşmaya konu vergiler ise, gelir vergisi ve mahalli gelir vergisidir. Türkiye ve Estonya arasında yapılan anlaşmanın ayrıntıları için tıklayın.
4) İngiltere ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
İngiltere ve Türkiye arasında sağlanan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması, tarafların her birine ait gelir ve sermaye değer artış kazançları üzerinden alınan vergilere uygulanır. Bu anlaşmaya konu vergiler Türkiye için gelir ve kurumlar vergisi; İngiltere için gelir vergisi, kurumlar vergisi ve sermaye değer artış kazançları vergisidir. Türkiye ve İngiltere arasında yapılan anlaşmanın tüm detaylarına ulaşmak için tıklayın.
5) Hollanda ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
Türkiye, Hollanda ile bu anlaşmayı 1989 yılında yapmıştır. Buna göre, Türkiye’de gelir ve kurumlar vergisi ile Savunma Sanayii Destekleme Fonu’ndan elde edilen gelirler anlaşmaya konu olur. Hollanda’da ise, gelir vergisi, kurumlar vergisi, ücretler vergisi ve temettü vergisi anlaşmaya konu olan vergi türleridir. Türkiye ve Hollanda arasında gerçekleşen bu anlaşmanın detaylarına ulaşmak için tıklayın.
Tüm Vergi Süreçlerinizi Mükellef ile Takip Edin!
Şirket kuruluşundan büyüme sürecine kadar her aşamada yanınızda olan Mükellef ile muhasebe süreçlerinizi de kolayca takip edebilirsiniz. Finansal süreçleriniz için tek platform üzerinden yönetim kolaylığı sağlayan Mükellef sayesinde vergi süreçlerinizin takibini de rahatlıkla sağlayabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için tıklayın.
