Geçmişten günümüze çeşitli alanlarda çok sayıda buluş yapılmıştır. Buluşların yapılması emek, zaman ve masraf gerektirir. Yapılan buluşlar sahipleri tarafından ilgili sektörde kullanılırken ticari başarıyı da beraberinde getirir. Bu sayede ticari rekabette rakiplere göre bir adım önde olabilmek mümkün olur. Buluş sahibinin, yaptığı buluş üzerinde ticari anlamda hak sahibi olabilmesi ise patent sistemi ile sağlanır.
İçindekiler
Patent Nedir?
Patent, sahibinin buluşu üzerinde maddi ve manevi tüm haklara tek başına sahip olmasını sağlayan hukuki bir belgedir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından verilen patent belgesi sayesinde ilgili buluş başkaları tarafından üretilemez, kullanılamaz ve satılamaz. Patentler kendi içinde 3 alt kategoriye ayrılır.
- İncelemeli patent: Özgünlük durumu detaylı şekilde araştırılmış olan buluşlara verilir.
- İncelemesiz patent: Özgünlük durumu detaylı şekilde kontrol edilmeyen buluşlara verilir.
- Faydalı model: Sanayi faaliyetlerinde kullanılan buluşların koruma altına alınmasına yönelik bir belgedir.
Patent Nasıl Alınır?
Patent almak isteyen kişiler ve firmalar Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuruda bulunur. Başvuru doğrudan veya vekil aracılığıyla yapılabilir. Bir buluşun patent alabilmesi için aşağıdaki kriterleri sağlıyor olması gerekir.
- Yenilikçi olmak: Patent başvurusu yapılan buluşun benzediği mevcut başka bir buluş olmaması gerekir.
- Buluş niteliğini taşımak: Buluşun teknik özellikleri incelendiğinde daha önce var olmayan bir fonksiyonu sağlıyor olması beklenir.
- Sanayiye uygulanabilir olmak: Patent başvurusu yapılan buluşun imalatının mümkün olması ve ortaya koyduğu fonksiyonun mevcut sanayide kullanılabilecek nitelikte olması gerekir.
Patent başvurusu yapıldıktan sonra Türk Patent ve Marka Kurumu yukarıdaki kriterleri dikkate alarak incelemelere başlar.
Patent Başvurusu Nasıl Yapılır?
Patent başvurusu için gerekli evraklarla birlikte Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvurulur. İncelemelerin sağlıklı şekilde yapılması ve sürecin doğru şekilde sonuçlanması için evrakların kuruma eksiksiz olarak sunulması önemlidir. Herhangi bir eksiklik olmaması adına patent başvuru dosyasının bir uzman tarafından hazırlanması faydalı olacaktır.
Patent Başvurusu İçin Gerekli Evraklar
Patent başvurusu yapılırken gerekli evrakların hazırlanması ve ayrıca başvuru ücretinin ödenmesi gerekir. Patent başvuru ücretleri her yıl değişiklik gösterdiği için güncel ücretin takip edilmesi önemlidir. 2023 yılı için ilan edilen patent başvuru ücreti 224,74 TL’dir. Patent başvurusu için hazırlanması gereken evraklar ise şu şekildedir.
- Patent başvuru formu: Başvuru sahibine ilişkin bilgiler vb. doldurulur.
- Buluşa dair kısa bir bilgilendirme içeren özet: Buluşla ilgili genel teknik bilgi verilen kısımdır.
- Buluşa dair detaylı bilgileri içeren tarifname: Buluşun özgünlüğünü vurgulayacak detaylar üzerinde durulur. Buluşun daha önce benzerleri varsa bunlarla arasındaki farklar mutlaka belirtilmelidir.
- Teknik resimler: Buluşa ait siyah beyaz resimlerin yanı sıra buluşun faaliyeti sırasında çekilen bir fotoğraf da mutlaka başvuruya eklenmelidir. Buluşa ait detay parçalar ve mekanik aksamların çizimleri burada yer almalıdır.
- İstemler: Buluşun patent ile koruma altına alınmak istenen kısımları ve özellikleri detaylandırılır.
- Vekaletname: Başvuruyu yapacak kişi buluşun sahibi tarafından görevlendirilmiş bir vekil ise noterden vekaletname alınmalıdır.
Patent Onayı Ne Kadar Sürer?
Patent onayı konusunda net bir tarih vermek oldukça zordur. Buluşun niteliğine göre başvuru birkaç ay içinde sonuçlanabileceği gibi birkaç yıl da sürebilir. Bunun nedeni buluşların teknik açıdan detaylı şekilde inceleniyor olmasıdır.
Patent hakkı vermek buluşa ait bütün üretim ve kullanım haklarını bir kişiye vermek demektir. Bu diğer bir yandan aynı sektördeki diğer kişilerin bu kullanım hakkından mahrum bırakılması anlamına gelir. Bu nedenle patent başvurularının dikkatlice incelenmesi büyük önem taşır. Titizlikle yapılan bir inceleme ise uzun zaman alabilmektedir.
Patent Almanın Avantajları Nelerdir?
Patent almak, yapılan buluş kamuya açılmadan önce ona ait tüm maddi ve manevi hakları koruma altına almayı sağlar. Patent sahibinin izni olmaksızın buluşun üretimi, pazarlaması, satışı, ithalatı ve ihracatı yapılamaz. Aksi halde buluş sahibi buluşunu izinsiz şekilde kullanan kişiye veya şirkete karşı hukuki yollara başvurabilir.
Patent hakkı olan bir buluşun katma değeri fazladır ve buna bağlı olarak maddi getirisi de daha yüksek olur. Bu sayede şirketler büyük maddi kazançlar elde edebilir. Kişilerin ve şirketlerin üretim motivasyonu artar. Şirketler Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verir. Daha fazla gelir elde edilmesi şirketlerin ticaret hayatında yeniliklere daha çok yönelmesi anlamına gelir.
Buluş sahibini hukuki anlamda koruyan patent sistemi sayesinde bilimsel araştırmaların ve teknolojik gelişmelerin önü açılır. Yaptığı buluşların hukuki anlamda koruma altında olacağını bilen kişiler ve şirketler daha rahat şekilde çalışarak ülke ekonomisine katkıda bulunur.
Patent Geçerlilik Süresi
Patenti alınan bir buluşa ait maddi ve manevi hakların ne kadar süre boyunca hak sahibine ait olduğu patent geçerlilik süresi bağlıdır. İncelemeli patentlerde geçerlilik süresi tescil tarihinden itibaren 20 yıldır. Bu süre içinde patent sahibinin gerekli harçları ödemesi önemlidir. Aksi halde patent hakkı düşer.
Yukarıda da değinildiği üzere patent başvurusu yaparken ödenmesi gereken bir başvuru ücreti söz konusudur. Patent ödemeleri, başvuru tarihinden itibaren 2. yılın sona erdiği tarihte (vade tarihi), 3. yıl Sicil Kayıt Ücreti tutarının ödenmesiyle başlayarak devam eden her yıl, yıllık olarak ödenir. Özellikle patent başvurularını vekil aracılığıyla takip etmeyen buluş sahipleri bu detayları atlayabilmekte ve hak kayıpları yaşayabilmektedir. Patentin kaçıncı yılında olduğuna bağlı olarak 20 yıllık süre boyunca sicil kayıt ücreti değişiklik gösterir.
Geçerlilik süresi bakımından incelemesiz patentler farklılık gösterir. İncelemesiz patentlerde buluş içerik olarak teknik bir incelemeden geçirilmez. Bu nedenle patentin geçerliliği ve yararlılığı konusundan devlet tarafından garanti verilmesi söz konusu değildir ve geçerlilik süresi 7 yıldır.
Patent geçerlilik süresi dolduktan sonra ilgili buluş artık kamu malı haline gelir ve herkesçe kullanılabilir olur.
Patent Sorgulama Nasıl Yapılır?
Daha önce patenti alınmış bir buluş için başkasına ikinci bir patent hakkı verilmez. Böyle bir durumda patent başvurusu reddedilir ve zaman kaybı yaşanmış olur. Ayrıca mevcut bir buluşa yönelik tekrar patent başvurusunda bulunulması firmanın ticari itibarını zedeler. Asıl patent sahibi ile hukuki sorunlar yaşanabilir.
Bu nedenle herhangi bir buluş için patent başvurusu yapılmadan önce ilgili buluşun başkası tarafından patentinin alınıp alınmadığının kontrol edilmesi önemlidir. Patent sorgulama işlemi sayesinde bir buluşun özgün olup olmadığı kolaylıkla tespit edilebilir. Başvuru süreci bu doğrultuda ilerler.
Patent sorgulama işlemi patent uzmanları tarafından yapılır. Başvuru dilekçesiyle birlikte patent uzmanına bu konuda talepte bulunulması gerekir. Patent uzmanı başvurusu yapılmak istenen buluşla aynı veya benzer nitelikteki tüm patentleri detaylı şekilde inceler. Marka, logo, isim ve buluşun dış görünüşü gibi tüm kriterler patent sorgulama işleminde dikkate alınır.
Patent sorgulama konusunda yurt içi ve yurt dışı ayrımı da yapmak gerekir. Türk patenti Türkiye sınırları içerisinde geçerli bir patent belgesidir. Türk patenti için başvurulduğu zaman Türk Patent ve Marka Kurumu veritabanı üzerinden mevcut patentli buluşların kontrolü yapılır. Bir buluşun yalnızca Türk patentine sahip olması durumunda aynı buluş yurt dışında sahibinin izni gerekmeksizin kullanılabilir. Yasal olarak buna engel bir durum söz konusu değildir.
Buluşun tüm dünya çapında korunması isteniyorsa uluslararası patent başvurusu yapılır. Uluslararası patent sorgulama işlemi için ise Türk Patent ve Marka Kurumu veritabanına ek olarak uluslararası kaynakların da mutlaka dikkate alınması gerekir.
Şirketinizi Mükellef ile Kurun ve Yönetin
Eğer şirketinizi kurarken profesyonel bir desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, web sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Mükellef’i kullanarak şirket kurmanın tüm avantajlarından ve girişimcilere sağlanan tüm kolaylıklardan yararlanabilirsiniz. Mükellef, şirket kurma sırasında ve sonrasındaki tüm süreçlerde yanınızda olarak finansal süreçlerinizi yönetme konusunda size destek olur. Bu sayede zamandan ve maliyetlerden tasarruf edebilirsiniz. Sonraki aşamalarda şirketinizin ihtiyaç duyabileceği e-Fatura, online ön muhasebe programı gibi hizmetlere de Mükellef üzerinden erişebilirsiniz.
