4857 sayılı İş Kanununun 41. maddesine göre bir işyerinde haftalık mesai saati en fazla 45 saattir. Personel, bir haftada 45 saati aşan çalışma yaptığında bu fazla mesai olmaktadır. Peki, kanun çerçevesinde belirli şartlara bağlı olarak gerçekleşen fazla mesai ücreti nedir ve nasıl hesaplanır?
İçindekiler
Fazla Mesai Nedir?
Fazla mesai, bir iş yerinde çalışan personelin günlük belirlenen çalışma saatinin üzerinde çalıştığı saatlere verilen isimdir. İşveren ve işçi arasında her gün için ayrı mesai süreleri kararlaştırılabilir. Çalışma biçimi fark etmeksizin; işçinin haftalık 45 saati aşan çalışma, fazla mesai ücreti kapsamına girer. Fazla mesai kendi içinde ikiye ayrılır. Bunlar:
Fazla çalışma
Fazla sürelerle çalışma
Çalışan, bağlı olduğu iş yerinde iş sözleşmesi kapsamında belirlenen haftalık çalışma süresinin üzerinde çalıştığında, işveren o işçiye fazla mesai ücreti ödemelidir. Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma hak edilen ücret açısından farklılık gösterir.
Fazla Çalışma Nedir?
Fazla çalışma, haftalık 45 saati aşan çalışma sürelerine denmektedir. İş kanunun belirlediği azami süreyi aşan her saat fazla çalışma olarak değerlendirilir. Örneğin; haftada 45 saat çalışılan bir iş yerinde bir hafta 60 saat çalışıldıysa, fazladan çalışılan 15 saatlik süre fazla çalışmaya girmektedir.
Çalışanın gündüz ve gece çalışma saatleriyle ilgili bir sınırlama da mevcuttur. Günlük çalışma süresi 11 saat ile sınırlıdır. 11 saati aşan çalışmalar, haftalık 45 saati aşmasa da gün bazında fazla çalışma sayılmaktadır. Buna ek olarak çalışanların gece çalışmaları günde 7,5 saati geçemez. Gece çalışmalarında haftalık 45 saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde 7,5 saati aşan gece çalışmaları için fazla çalışma ücreti ödenmelidir.
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz. Ayrıca, fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.
Fazla Sürelerle Çalışma Nedir?
Fazla sürelerle çalışma, bir iş yerinin haftalık çalışma süresini 45 saatin altında belirlediği halde (örneğin 40 saat) o iş yerinde 45 saate kadar olan çalışma sürelerine verilen isimdir. Mesela, bir iş yerinde haftalık 40 saat çalışılıyor ise; 45 saat çalışılan haftada 5 saatlik süre fazla sürelerle çalışma olarak değerlendirilir.
Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?
İş sözleşmesi kapsamında belirlenen haftalık çalışma sürenizin üzerine çıktığınız her saat fazla mesai ücreti olarak hesap edilir. Peki fazla mesai ücreti, çalışan maaşına nasıl yansımaktadır?
Bir gün içerisinde fazladan çalıştığınız her saat, normalde bir saatlik mesainin 1,5 katı olarak hesap edilir. Bu durum, fazla çalışma için geçerlidir. Eğer fazla sürelerle çalışma yaptıysanız, normal saatlik ücretinizin 1,25 katı hesap edilerek ücretlendirilirsiniz. Yani, fazla çalışmada her bir saat %50 oranında zamlı olurken, fazla sürelerle çalışmada her bir saat %25 oranında zamlı olacak şekilde ödenir.
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretleri normal çalışmalarına ait ücretlerle birlikte ödenir. Bu ödemeler, ücret bordrolarında ve işçiye verilmesi gereken ücret hesap pusulalarında açıkça gösterilir.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi, isterse bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında da bir saat on beş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanabilir.
Mükellef ile Finansal Süreçlerinizi Anında Yönetin!
Çalışanlarınıza ödemeniz gereken fazla mesai ücretleri, şirket içindeki tüm gelir gider hesaplamalarınız, vergi borcunuzun takibi ve ödemeleriniz gibi tüm finansal süreçlerinizi Mükellef ile yönetebilirsiniz. Mükellef, kullanıcılarına ihtiyaç duyabileceği tüm finansal süreçleri yönetebilmesi için uçtan uca çözüm sunmaktadır. Daha detaylı bilgi almak için tıklayınız.
